تأثیر عصاره هیدروالکلی دانه خاکشیر بر تغییرات بافتی بیضه، پارامترهای اسپرمی‌ و میزان سطح تستوسترون در موش‌های صحرایی دیابتی‌شده با استرپتوزوتوسین

  زمینه و هدف: استفاده از گیاهان دارویی در درمان دیابت از اهمیت بالینی ویژه‌ای برخوردار است. در افراد مبتلا به دیابت،تغییرات تولیدمثلی در جنس مذکر گزارش شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثر دانه خاکشیر بر میزان غلظت سرمی‌ تستوسترون، هیستولوژی و پارامترهای اسپرمی‌ در بافت بیضه انجام شد.   روش بررسی: در این مطالعه تجربی، 24 سر موش صحرایی نر به‌طور تصادفی به 3 گروه تقسیم شدند: گروه کنترل سالم     (C) ؛ کنترل دیابتی (D) و گروه دیگر دیابتی تحت تیمار که عصاره خاکشیر (DK) را با دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم بر وزن بدن دریافت کردند. گروه‌های دیابتی با تزریق داخل صفاقی استرپتوزوتوسین (با دوز 65 میلی‌گرم بر کیلوگرم) دیابتی شدند و بعد از اتمام دوره تیمار به مدت 42 روز، خونگیری از قلب برای تعیین سطح تستوسترون انجام شد. سپس تمامی ‌موش‌ها کشته شده وپس از تشریح ، اسپرم‌ها از دم اپیدیدیم جمع‌آوری و پارامترهای آنها از قبیل تعداد و مورفولوژی اسپرم مورد ارزیابی قرار گرفت. در ادامه، نمو نه‌های بیضه به داخل فرمالین منتقل و با هماتوکسی لی ن - ائوزین و سودان بلاک B رنگ‌آمیزی شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده ازآزمون‌های آماری واریانس یک‌طرفه، توکی و Post Hoc صورت گرفت. سطح معنی‌داری، 05/0 p≤ در نظر گرفته شد.   یافته‌ها: در این بررسی، خاکشیر باعث کاهش معنی‌داری در ضخامت بافت بینابینی لوله‌های منی‌ساز ( 001/0 p≤ ) و اسپرم‌های بدشکل شد ( 001/0 p≤ ). همچنین افزایش معنی‌داری ( 05/0 p≤ ) در قطر لوله‌های منی‌ساز ، ضخامت اپی‌تلیوم ، سطح تستوسترون ( 001/0 p≤ ) ، ضریب اسپرمیوژنز ( 001/0 p≤ ) و تعداد اسپرم ( 0 01 /0 p≤ ) نسبت به گروه دیابتی مشاهده گردید.